Türkiye, deprem riski taşıyan bir coğrafyada yer aldığından, aktif fay hatları üzerine bilimsel çalışmalar devam ediyor. "Türkiye’nin Diri Faylarının Paleosismolojisi" isimli projeyle birlikte, Sivas’ın Altınyayla ilçesindeki Başyayla köyünden geçmekte olan Deliler Fayı üzerinde detaylı incelemeler gerçekleştiriliyor.
Sivas ile Kayseri’nin arasında yer alan 14 ayrı proje çalışmasının bir parçası olan bu incelemeler, Deliler Fayı’nın Kayseri'den Sivas’a uzanan üç segmenti üzerinde yoğunlaşıyor. Proje çerçevesinde, yer altındaki jeolojik katmanları incelemek amacıyla bölgeye hendekler açılıyor. Bu araştırmalar, fayın geçmişte yıkıcı bir deprem meydana getirip getirmediğini belirlemeye odaklanıyor ve bölgenin sismik risk durumu da değerlendiriliyor. Hendeklerden toplanan örnekler, laboratuvar ortamında detaylı inceleme için gönderiliyor. Bu analizlerin sonucunda, fay hattında tarihsel olarak yüzey kırığına neden olmuş büyük bir depremin olup olmadığı ve hangi dönemde gerçekleştiği tespit edilmeye çalışılıyor.
Projeyi yürüten Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Fikret Koçbulut, çalışmalar hakkında şu bilgileri paylaştı: "Teorik hesaplamalara göre bu fay üzerinde 7 büyüklüğünde bir depremin olması muhtemel görünüyor. Ancak, yaptığımız arazi gözlemleri ve açtığımız 6 hendek üzerindeki incelemeler neticesinde, burada 7 büyüklüğünde bir deprem üretilmeyeceği görüşündeyim. Çalışmalarımıza devam ediyoruz ve bulgularımızı sahadaki gözlemlerimizle karşılaştıracağız."
Prof. Dr. Koçbulut, elde ettikleri bulgularla bu fayın geçmişte bir deprem yapıp yapmadığını ve bunun tarihi hakkında bilgi alacaklarını belirtti. Ayrıca, "Bu çalışma, AFAD, Belediyeler Birliği ve MTA'nın desteklediği Türkiye’nin diri faylarının paleosismolojisi projesinin bir parçası. 14 projeden biri burada yürütülüyor. Kayseri ile Sivas arasında uzanan Deliler Fayı'nın 3 segmentini araştırıyoruz; geçen sene Bünyan ve Sarıoğlan-Gemerek segmentlerinde 3 hendek açtık.” şeklinde konuştu.
Koçbulut, bu yıl da Sarıoğlan-Gemerek segmenti ve Dökmetaş segmenti üzerinde, Şarkışla Hacıyusuf ile Samankaya köylerinde birer hendek açtıklarını belirtti. Şu an çalışmalara Altınyayla Başyayla köyündeki hendekte devam ettiklerini ifade etti.
“Bu gözlemler neticesinde, yakında Deliler Fayı üzerinde bir depremin meydana gelip gelmediğini tespit edip bunun tarihini belirleyeceğiz. Aynı zamanda, fay hattındaki sismik boşlukları, mevcut kaymaları ve büyük bir depremin olup olmayacağı konusunda yorumlarda bulunacak ve rapor hazırlayacağız.” diye ekledi.
Koçbulut, açtıkları hendeklerin duvarlarını temizleyerek, "Açtığımız hendeklerin duvarlarını baştan temizliyoruz ve bu alanlarda daha önce yıkıcı bir depremin oluşturup oluşturmadığını inceliyoruz. Eğer böyle bir durum varsa, bunun tarihini belirliyoruz. Depremin olduğu noktadan yüzey kırığını oluşturan dolgularla örnekler alıp laboratuvara gönderiyoruz. Bu analiz, depremin tarihine ulaşmamıza yardımcı oluyor. Uzmanlar, deprem hakkında yapılan değerlendirmeleri biz de yakından takip ediyoruz. Ancak kamuoyuna bu tür açıklamaların yapılmadan önce arazi gözlemleriyle değerlendirilmesi gerektiği kanaatindeyim." ifadelerine yer verdi.
7 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM OLUR MU?
Koçbulut, bu fayın 7 büyüklüğünde bir deprem üretebileceğine inanmadığını belirtti ve "Bazı yorumcular, bunun 7'nin üzerinde bir deprem üretebileceğini savunuyor. Teorik olarak uzunluk ve formül üzerinden bir hesaplama yapılıyor. Ancak, sahada yaptığımız gözlemler bu fayın hareketli olmadığına işaret ediyor." dedi.
“Benim gözlemlerim ve açtığımız 6 hendekte yaptığımız çalışmalar sonucunda, bu fayın 7 büyüklüğünde bir deprem üretebilmesi için uygun olmadığını düşünüyorum.” diyen Koçbulut sözlerine, “Çalışmalarımız devam ediyor. Elde ettiğimiz sonuçları sahadaki gözlemlerimizle karşılaştıracağız. Deliler Fayı, Dökmetaş, Sarıoğlan-Gemerek ve Bünyan segmentlerinin büyük yıkıma yol açacak bir deprem üreteceğini öngörmüyoruz.” şeklinde devam etti.
